UPDATE 2013-11-27: here (.pdf, Nov 27) is the EU Report on the Findings by the EU Co-chairs of the ad hoc EU-US Working Group on Data Protection — i.e., the EU-US expert group established in response to the revelations about NSA-related activities on European territory that is referred to in the post below.

UPDATE 2013-09-21: European Parliament also responds (.pdf; not dated): The US National Security Agency (NSA) surveillance programmes (PRISM) and Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA) activities and their impact on EU citizens’ fundamental rights.

On September 13th 2013, the Dutch government responded (.pdf, in Dutch) to the revelations by Edward Snowded. Unfortunately, that response is currently only available in Dutch. I decided to translate it to English myself: see below. Hyperlinks are mine.

WARNING: this is an unofficial translation.

Dutch government-wide response to revelations Snowden
Original Dutch: “Kabinetsbrede reactie onthullingen Snowden”

Motivation
On July 4th, the Dutch House of Representatives requested a government-wide response to the revelations by Mr. Snowden, and a joint European response to the United States (Besluitenlijst van de procedurevergadering van donderdag 4 juli 2013 (.pdf)).
Original Dutch: “Aanleiding
De Tweede Kamer heeft op 4 juli jl. verzocht om een kabinetsbrede reactie op de onthullingen van de heer Snowden en de gezamenlijke Europese reactie richting de Verenigde Staten (kenmerk 2013Z14045/2013D29496). In deze brief wordt de stand van zaken weergegeven.”

On June 21st, the Secretary of the Interior and Kingdom Relations, at request of the House of Representatives, submitted, also on behalf of the Secretary of Defense and the Secretary of Security and Justice, a letter about the powers and duties of the Dutch General Intelligence and Security Service (AIVD) and Military Intelligence and Security Service (MIVD) (Kamerstuk 30977 nr. 56 (.pdf)). The letter covers, among others, the frameworks for international cooperation of these services. On July 3rd, additional information was provided about the international cooperations of the AIVD and MIVD, and the alleged espionage of EU diplomats (Kamerstuk 30977 nr. 59 (.pdf)). On July 9th, the questions by Rep. Schouw (D66) and Rep. Sjoerdsma (D66) about wiretapped EU diplomats were answered (Kamerstuk 2791 (.pdf)).
Original Dutch: “Op 21 juni jl. heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op verzoek van de Kamer mede namens de minister van Defensie en de minister van Veiligheid en Justitie een brief gestuurd over de taken en bevoegdheden van de AIVD en de MIVD (Kamerstuk 30977 nr. 56). Daarbij is onder meer aandacht besteed aan de kaders voor de internationale samenwerking van de diensten. Op 3 juli jl. is nadere informatie verstrekt over de internationale samenwerking van de AIVD en de MIVD, en de vermeende spionage van EU-diplomaten (Kamerstuk 30977 nr. 59). Op 9 juli jl. zijn de vragen beantwoord van de leden Schouw en Sjoerdsma over afgeluisterde EU-diplomaten (Kamerstuk 2791).”

CTIVD
On July 16th, the House of Representatives requested the Dutch Review Committee on the Intelligence and Security Services (CTIVD) to initiate an investigation inquiring into the data processing by the AIVD and MIVD regarding telecommunication. The CTIVD has now started that investigation.
Original Dutch: “CTIVD
De Tweede Kamer heeft op 16 juli jl. de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) verzocht een onderzoek te beginnen naar de gegevensverwerking van de AIVD en de MIVD op het gebied van telecommunicatie. De CTIVD is inmiddels gestart met het onderzoek.”

Response to Snowden’s revelations
The government is closely following the response of the United States to the revelations by Mr. Snowden. The government is committed, as previously stated, to highly meticulous and adequate protection of personal data. Hence, where national security and privacy protection meet, maximum transparency about procedures, powers, safeguards and oversight measures is a necessity. The government considers it encouraging that US Congress Members are specifically debating about those topics, and are submitting proposals for changing legislation, and that President Obama also declared, in his press conference of August 9th, that he is seeking more transparency and oversight. It is also gratifying that the US government has already acted by providing more insight into the powers and by publishing a legal substantiation for a few programs. The Netherlands is in conversation with the US about this.
Original Dutch: “Reactie op onthullingen Snowden
Het kabinet volgt met aandacht de reactie van de Verenigde Staten op de onthullingen van de heer Snowden. Het kabinet hecht, zoals eerder gemeld, zeer aan zorgvuldige en deugdelijke bescherming van persoonsgegevens. Het is daarom noodzaak om waar nationale veiligheid en privacybescherming elkaar raken, zo transparant mogelijk te zijn over procedures, bevoegdheden, waarborgen en toezichtmaatregelen. Het kabinet acht het in dat verband bemoedigend dat Amerikaanse Congresleden juist over die onderwerpen debatteren en voorstellen doen voor wijziging van de regelgeving en dat ook president Obama in zijn persconferentie van 9 augustus jl. heeft verklaard meer transparantie en toezicht na te streven. Het is tevens verheugend dat de Amerikaanse regering hiermee inmiddels een begin heeft gemaakt door meer inzicht te geven in de bevoegdheden en door publicatie van de juridische onderbouwing van enkele programma’s. Nederland is hierover in gesprek met de Verenigde Staten.”

After the initial consultation in Dublin on June 14th 2013, the EU Commissioners of Justice and Home Affairs, Reding and Malmström, the U.S. Minister of Justice Holder in a letter dated July 1st 2013 pledged that the United States will further inform the EU about PRISM and similar programs. Moreover, the United States also expect information from the EU (Member States) on the legal basis for intelligence gathering on foreign countries, and the oversight measures applicable to them.
Original Dutch: “Overleggen met de Verenigde Staten
Na het initieel overleg in Dublin op 14 juni 2013 met de Eurocommissarissen van Justitie en van Binnenlandse zaken, Reding en Malmström, heeft de Amerikaanse Minister van Justitie Holder in een brief van 1 juli 2013 toegezegd dat de Verenigde Staten de EU nader zullen informeren over PRISM en vergelijkbare programma’s. De Verenigde Staten verwachtten overigens ook informatie van de EU-(lidstaten) over de juridische basis voor inlichtingenvergaring over het buitenland en de toezichtmaatregelen die daarop van toepassing zijn.”

A joint EU/US expert group is currently examining the protection of privacy and electronic data of citizens, with the aim of mutual understanding of each other’s programs and how those are anchored in the rule of law (legislation and oversight of intelligence and security services). The EU Member States, including the Netherlands, the European External Action Service (EEAS) and the European Commission have recently been working in consultation with the U.S. at the start of this expert group, including at a meeting in Washington DC on July 8th, 2013. The current Lithuanian Presidency of the Council of the European Union, the European Commission, the EU coordinator for counterterrorism, the EEAS and the so-called `Article 29 Working Party‘ on EU data protection are represented in the expert group. In addition, the group has ten representatives of the Member States. The expert group had its first meeting on July 22/23 this year. A second meeting is planned for September 19th, 2013 in Washington DC.
Original Dutch: “Een EU-VS expertgroep buigt zich momenteel over de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en van elektronische gegevens van burgers, met als doel wederzijds inzicht in elkaars programma’s en de wijze waarop deze zijn verankerd in de rechtstaat (wetgeving en toezicht op I&V-diensten). De lidstaten van de EU, waaronder dus ook Nederland, de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) en de Europese Commissie hebben de afgelopen periode in overleg met de VS gewerkt aan de start van deze expertgroep, onder andere tijdens een bijeenkomst in Washington DC op 8 juli 2013. Het huidig Litouwse voorzitterschap van de Raad, de Europese Commissie, de EU-coördinator voor contraterrorisme, de EDEO en de zogenaamde Artikel 29-werkgroep van de EU voor dataprotectie zijn in de expertgroep vertegenwoordigd. Daarnaast zijn er tien afgevaardigden van de lidstaten lid van de expertgroep. De expertgroep heeft op 22 en 23 juli jl. een eerste bijeenkomst gehad. Een tweede bijeenkomst is voorzien op 19 september 2013 in Washington.”

Considering that the collection of data for national security is an exclusive competence of the Member States, it was agreed that EU countries must themselves make agreements with the United States about this.
Original Dutch: “Aangezien het verzamelen van informatie ten behoeve van de nationale veiligheid een exclusieve competentie van de lidstaten is, is afgesproken dat EU-lidstaten zelf hierover afspraken met de Verenigde Staten maken.”

Results of the consultations
In a statement a few days before the first meeting of the expert group, the U.S. Office of the Director of National Intelligence (ODNI) discussed, in detail, the intelligence programs of the United States, and particularly their legal basis and oversight. “
Original Dutch: “Resultaten van de overleggen
In een verklaring enkele dagen voor de eerste vergadering van de expertgroep is het Office of the Director of National Intelligence (ODNI) uitgebreid ingegaan op de inlichtingenprogramma’s van de Verenigde Staten, in het bijzonder op de wettelijke basis en het toezicht.”

In the meeting of the EU/US expert group, the United States provided information about PRISM (targeted investigations on non U.S. citizens), based on the Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA). This Act regulates the oversight by, in total, eleven judges, who always assess requests with a total of three judges. Explanations were given about the possibilities that the FISA provides for collecting telecom metadata within the United States, and about the oversight to which it is subjected. In the next phase, the use of the XKeystore [sic] program by the  U.S. National Security Agency (NSA) in the processing of large databases will be discussed. Attention will also be given to the measures announced by President Obama regarding data protection and intelligence gathering, including the evaluation and expected changes in the FISA and the Patriot Act (Article 215). In addition, answers will be given to questions from the U.S., focused on legislation regarding the possibilities for intelligence gathering and oversight of intelligence and security services of the EU Member States. The meetings of the expert group are reported in private (`restreint’) meetings of the EU Committee of Permanent Representatives (COREPER). During these meetings EU Member States also can report on talks with the United States in the bilateral track.
Original Dutch: “In de bijeenkomst van de EU-VS expertgroep gaven de Verenigde Staten informatie over PRISM (gericht onderzoek op niet Amerikaanse burgers), gebaseerd op de Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA). In deze wet is het toezicht geregeld door in totaal elf rechters, die verzoeken steeds met drie rechters beoordelen. Tevens is uitleg gegeven over de mogelijkheden die de FISA biedt om metagegevens van telecomverkeer in de Verenigde Staten te verzamelen en over het toezicht dat daarop wordt uitgeoefend.
In het vervolgtraject zal onder meer worden gesproken over het gebruik van het programma XKeystore [sic] door de Amerikaanse National Security Agency (NSA) bij de verwerking van grote databestanden. Tevens zal worden stilgestaan bij de maatregelen die president Obama heeft aangekondigd op het gebied van dataprotectie en inlichtingenvergaring, waaronder de evaluatie en beoogde aanpassingen van de FISA en de Patriot Act (artikel 215). Daarnaast zal antwoord worden gegeven op vragen van Amerikaanse zijde vooral gericht op wetgeving inzake de mogelijkheden van inlichtingenvergaring van en het toezicht op inlichtingen- en veiligheidsdiensten van de EU-lidstaten.
Over de bijeenkomsten van de expertgroep wordt verslag gedaan in besloten (restreint) zittingen van het COREPER. Tevens kunnen EU-lidstaten in deze zittingen melding maken van gesprekken met de Verenigde Staten in het bilaterale traject.”

In addition, the Chairman of the Article 29 Working Party, Mr. Kohnstamm, stated in a letter to Commissioner Reding that the Article 29 Working Party will not only focus on intelligence programs used by the United States, but also is committed to investigating, within its mandate, the impact of PRISM, including the use of information derived from PRISM on European soil. Moreover, the Article 29 Working Party will examine the extent to which the programs of the intelligence and security services of Member States comply with the data protection principles and legislation of the EU. The Article 29 Working Party takes these initiatives in response to the conversations in the EU/US expert group, in which the Article 29 Working Party participates.
Original Dutch: “Daarnaast heeft de voorzitter van de Artikel 29-werkgroep, de heer Kohnstamm, in een brief aan Eurocommissaris Reding te kennen gegeven dat de Artikel 29- werkgroep zich niet alleen zal richten op de inlichtingenprogramma’s die door de Verenigde Staten worden gebruikt, maar zich ook zal inzetten om binnen zijn mandaat de impact van PRISM te onderzoeken, inclusief het gebruik van de van PRISM afgeleide informatie op Europees grondgebied. Bovendien zal de werkgroep onderzoeken in hoeverre de programma’s van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten van de lidstaten stroken met de dataprotectieprincipes en de wetgeving van de EU. De Artikel 29-werkgroep neemt deze initiatieven naar aanleiding van de gesprekken in de EU-VS expertgroep, waar de Artikel 29- werkgroep in deelneemt.”

Finally, the European Parliament has taken the initiative to further investigate the U.S. operations for collecting foreign intelligence. From September 2013, the EP anticipates twelve meetings on this subject.
Original Dutch: “Ten slotte heeft het Europees Parlement (EP) het initiatief genomen om de Amerikaanse activiteiten voor het verzamelen van buitenlandse inlichtingen nader te onderzoeken. Vanaf september 2013 voorziet het EP twaalf bijeenkomsten over dit onderwerp.”

Next
The House of Representatives will be informed about new developments.
Original Dutch: “Vervolg
De Kamer zal worden geïnformeerd over nieuwe ontwikkelingen.”

Related links:

• 2013-11-27: EU Report on the Findings by the EU Co-chairs of the ad hoc EU-US Working Group on Data Protection (.pdf, Nov 27)  
• 2013-09-24: Documents of Committee on Civil Liberties, Justice and Home Affairs (LIBE) meeting of 2013-09-05.
• 2013-09-21: European Parliament also responds (.pdf): The US National Security Agency (NSA) surveillance programmes (PRISM) and Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA) activities and their impact on EU citizens’ fundamental rights.
• 2013-09-03: Documents of Committee on Civil Liberties, Justice and Home Affairs (LIBE) meeting of 2013-09-05 where Jacob Appelbaum speaks. Also covers ECHELON.
• 2013-07-03: U.S. and EU Member State surveillance programmes: National security does not mean that anything goes (speech by Vivian Reding, the EU Commissioner for Justice)
• 2013-07-01: Joint motion of European Parliament for a resolution to wind up the debate on the US National Security Agency surveillance programme, surveillance bodies in various Member States and their impact on EU citizens’ privacy.

EOF